کتاب مستند خلاق تئوری و عمل

این کتاب به گونه ای طراحی شده تا حوزه های عملی و نظری سینمای مستند را با روشهایی متناسب با سینمای مستند دورگه معاصر مورد کند و کاو قرار دهد. برای انجام این کار به حجم انبوهی از دانش و تجربه ای که دانشگاهیان و فیلم سازان طی صد سال گذشته فراهم کرده اند متکی بوده ایم به علاوه تلاش کرده ایم کتاب مان با سایر کتابهای مربوط به مستندسازی متفاوت باشد و روشهایی عرضه کند که با محتوا، مخاطب تولید بازاریابی و توزیع سینمای مستند امروز همخوان باشد. کتاب را سه نویسنده تدوین کرده اند که هر کدام تجربه و چشم انداز متفاوتی از سینمای مستند دارند. ویلما دی یانگ مدرس تئوری مستندسازی است و به علاوه به مدت ۱۴ سال کمپانی فیلم سازی شخصی خود را اداره کرده است. اریک نادسن فیلم ساز و مدرس فیلم در سطوح عالی آموزشی است و در هر دو عرصه سینمای مستند و داستانی کار می کند و او نیز مالک کمپانی شخصی خود است جری را تول مستندسازی است که در عرصه تلویزیون تولیدات تعاملی [ دو سویه و سینما کار کرده و آثارش به تجربه و سابقه اش در هنرهای مشارکتی و جمعی متکی است همه ما تلاش کرده ایم روشهایی را توصیف و تصویر کنیم که سینمای مستند از آن طریق در حال دگرگونی است و در ضمن رویکردهایی را به فیلم سازی مستند عرضه کنیم که تئوری و عمل را توام کرده باشند. امیدواریم با گردآوری این دیدگاههای متفاوت در یک کتاب بتوانیم تصویری از فعالیتهای متنوع، اغلب چند پاره و گاه متناقضی که تولیدات مستند امروزی را شکل داده اند ارائه کنیم مخاطب کتاب را دانشجویان و فیلم سازان نوپا فرض کرده ایم. ما می خواهیم خوانندگان کتاب را به مفاهیم روشها و اطلاعاتی مجهز کنیم که آنها را در ساخت مستندهای انتقادی کمک کند؛

سینمای مستند که روزگاری کنشی عامل گسترش شهروندی و اشاعه گفت و گوهای گسترده در میان توده های مردم شناخته میشد امروزه به یک محصول و فرآورده» تبدیل شده است. برخی مستند سازان با تشکیک در نقش اجتماعی سینمای مستند نشان داده اند که این تغییر را پذیرفته اند گفتمان مستند از منظر تاریخی همیشه در جایگاه دموکراتیک در خدمت مردم و اطلاع رسانی به آنها و چیزی که نیکولز (۲۰۰۳) آن را «گفتمان جدیت» توصیف می کند قرار داشته است. اما ظاهراً چنین گفتمانی با ایدئولوژی بازار محور امروز كاملا بیگانه است. بسیاری از مستندسازان همین اهداف را انگیزه خود معرفی می کنند اما برخی ها هم مثل مورگان اسپورلاک و مایکل مور سعی دارند با استفاده از روشهای قصه گویی عامه پسندتر و دراماتیک تری که بتوانند مقولات اجتماعی و سیاسی مهمی را به عرصه گفت و گوهای اجتماعی بکشانند یا واقعیات تازه ای را عریان کنند اما در عین حال جذاب و سرگرم کننده هم باشند مرزهای اهداف و گفتمان مستند را گسترش دهند. بسیاری از قالبهای مستند سرگرم کننده واقع نما در چنین چارچوب هایی عمل می کنند. به عنوان مثال یکی از این قالبهای مستند واقع نمای سرگرم کننده فیلم های به اصطلاح «سفری» هستند. این گونه سینمای مستند هم سفر جوانا لاملی در امتداد رود نیل را در بر می گیرد و هم دیدار مایکل پالین از اروپای شرقی و سفر مالی دینین در مناطق روستایی انگلستان را در این نوع سینما تماشاگر به سفری اکتشافی می رود که با هدایت و راهنمایی فیلم ساز یا یک مجری صورت میگیرد چنین فیلمی همچنان موضوعی مستند مطرح می کند اما قالب جذاب تری برای مخاطب وسیع تر دارد این نوع سینمای مستند را می توان پاسخی به فضای تجاری تر و عامه پسندتر تلویزیونهای امروز دانست.