کتاب تئوری انتخاب در اتاق مشاوره

نويسنده در اين کتاب، راهنمايي عملي براي تغيير زندگي نوشته است و تأکيد دارد که همواره تغيير از درون به بيرون انجام مي‌گيرد. او با اشاره مستقيم به شرايط سخت و ناگواري که در زندگي تجربه مي‌کنيم، توضيح مي‌دهد که نيازي نداريم قرباني گذشته يا محيط خود باشيم. او تلاش مي‌کند به خواننده کمک کند با استفاده از تئوري انتخاب، قرباني بودن را انتخاب نکند يا به قرباني بودن ادامه ندهد.

ویلیام گلسر در این کتاب ضمن مشاوره مفاهیم بنیادین تئوری انتخاب و واقعیت درمانی را به روشنی توضیح میدهد و چگونگی به کارگیری این مفاهیم را در جلسات واقعی درمان و برای کمک به افراد واقعی به منظور تغییر رفتار و زندگی آنها به نمایش میگذارد. در این کتاب تمام مشکلات مراجع بر اساس تئوری انتخاب ضابطه مند شده است و همه مداخله ها بر مبنای همین رویکرد صورت میپذیرد از این رو الگویی برای پیگیری روش مداخله تئوری انتخاب و واقعیت درمانی است. دکتر گلسر به خوبی نشان میدهد که هنگام مشاوره چگونه به جای دنبال کردن شکایتهای ظاهری مراجع به سطوح عمیق تر روان شناسی می پردازد و با آموزش تدریجی مفاهیم تئوری انتخاب او را به سوی انتخابهای بهتر رهنمون میشود.

در فیلم بهتر از این نمی‌شه (As Good As It Gets ) شخصیت اصلی، ملوین اودال، با بازی جک نیکلسون، نمایی واقعی و کنترل ناپذیر از اختلال وسواس فکری عملی را به نمایش می‌گذارد. ولی بر اساس تئوری انتخاب باور ندارم که ملوین از اختلال روانی رنج می‌برد یا هیچ کنترلی بر رفتار خود ندارد. به نظر من او وسواس و اجبار را برای کنار آمدن با مشکلی که از آغاز فیلم مشهود است، یعنی نداشتن روابط نزدیک رضایت بخش انتخاب کرده است. او مانند همه ما، برای دست یافتن به زندگی لذت بخش باید حداقل یک رابطه‌ی خشنود کننده داشته باشد. وقتی در برقراری ارتباط با دیگران شکست می‌خوریم، همانند ملوین رنج می‌بریم، زیرا نیاز به داشتن رابطه، مثل نیاز به بقا در ژن‌های ما وجود دارد. تقریبا تمام دردها یا ناهنجاری‌هایی که با انتخاب‌های ما مرتبطند و بیماری روانی نامیده می‌شوند، هشدار ژنتیک به شمار می‌روند: ما رابطه‌ای که نیاز ژن‌هایمان را ارضا کند نداریم. وقتی از دردی روانی یا جسمانی رنج می‌بریم مغز اجازه نمی‌دهد بیکار بنشینیم: باید برای کاهش درد کاری بکنیم. آنچه بیماری روانی نامیده می‌شود شیوه‌هایی است که بسیاری از مردم، مانند ملوین اودال، برای کنار آمدن با درد تنهایی یا نداشتن رابطه‌ی مطلوب انتخاب می‌کنند. این انتخاب برای ملوین وسواس و اجبار است، انتخابی که یکصد سال است به اشتباه بیماری روانی نامیده می‌شود. با وجود انتخاب نشانه‌های وسواس و اجبار یا هر نشانه دیگر، انتخاب این نشانه‌ها همواره بهترین انتخاب در آن زمان مشخص برای ارضای یک یا چند مورد از نیازهای پنجگانه‌ی ژنتیکی ما، یعنی بقا، عشق و احساس تعلق، قدرت، آزادی و تفریح بوده است. هنگام انتخاب یک رفتار، یقین داریم که هر انتخاب دیگری تاثیر کم‌تری دارد و این انتخاب، در زمان خود، بهترین انتخاب است. وقتی می‌گوییم نباید این کار را بکنیم و سپس برای انجام آن پیشقدم می‌شویم، به موثر بودن آن کار شک داریم، ولی تردید ما به اندازه‌ای نیست که مانع انتخاب چنین عملی شود. تئوری انتخاب ساز و کار نیازهای ژنتیک را در برآورده نشدن نیازها و ناکامی‌ها و روش‌هایی که برای کنار آمدن با این ناکامی‌ها انتخاب می‌کنیم توضیح می‌دهد. در این کتاب، تئوری انتخاب در ساختار واقعیت درمانی به کار گرفته شده است. من این روش مشاوره را از زمان ابداع آن در ۱۹۶۲ آموزش می‌دهم و برای پیشرفت آن تلاش می‌کنم. در ۱۹۶۵ کتاب واقعیت درمانی را نوشتم. واقعیت درمانی شیوه‌ای از مشاوره است که امروزه در سراسر جهان تدریس می‌شود. البته کتاب واقعیت درمانی مبنای تئوریک نداشت، ولی این کتاب، تئوری انتخاب را که مبنای نظری واقعیت درمانی است، شرح می‌دهد و نسبت به قبل پیشرفت‌های بسیاری داشته تا این فرآیند را به روز نگه دارد. در این کتاب اصطلاحات مشاوره، درمان و روان درمانی را مترادف یکدیگر به کار می‌برم، زیرا معتقدم این کلمات یک فعالیت واحد را توصیف می‌کنند. همان طور که قبلا بیان شد، ملوین برای سازگاری با درد زندگی بدون رابطه‌اش، رفتارهای وسواسی و اجباری را انتخاب می‌کند که تلاش تقریبا ناموفقی برای کنترل خشمش است. این خشم بلافاصله زمانی بروز می‌کند که مجبور است با افرادی که موجب سرخوردگی او شده‌اند کنار بیاید. در ابتدای فیلم، از این خشم و خطرهایش برای خود و دیگران بی اطلاع به نظر می‌رسد ولی مطمئنا، مانند همه‌ی ما آگاه است که به عشق و تعلق خاطر نیاز دارد، زیرا او فردی است که پرفروش‌ترین رمان‌های عشقی را می‌نویسد.