کتاب پیشگیری از جرم

کتاب حاضر برای دانشجویان حقوق در مقطع کارشناسی‌ به عنوان منبع اصلی درس جرم‌شناسی نظری ـ جرم‌شناسی ـ جرم‌شناسی کاربردی به ارزش 2 واحد تدوین شده است. امید است علاوه بر جامعه دانشگاهی، کلیه علاقه‌مندان نیز از آن بهره‌مند شوند.

بزهکاری پدیده‌ای است که در طول تاریخ زیست بشر، ابعاد فردی و اجتماعی زندگی وی را تحت‌ تأثیر قرار داده است. به همین دلیل پیشگیری از ارتکاب جرم همواره مورد توجه جوامع مختلف بوده و رویکردهای گوناگونی برای نیل به این هدف به کار گرفته شده است. عدم توفیق رویکردهای کیفری و وضعی در پیشگیری از جرم و تلاش جامعه‌شناسان، جرم‌شناسان و روان‌شناسان در شناخت بهتر زمینه‌های ارتکاب جرم، رویکرد نوینِ «پیشگیری رشدمدار» را محور مطالعات و اقدامات پیشگیرانه سازمانها قرار داد. این رویکرد گام را فراتر نهاده و به پیشگیری از مجرمیت می‌پردازد. رویکرد پیشگیری رشد مدار معتقد است که گرایش به ارتکاب جرم، مسیری است که از دوران کودکی و نوجوانی آغاز می‌شود.

بزهکاری پدیده ای است که در طول تاریخ حیات بشر ابعاد فردی و اجتماعی زندگی وی را تحت تأثیر قرار داده است. ارتکاب جرم و نقض قوانین جامعه از یک سو افرادی را از مدار همزیستی مطلوب با جامعه خارج کرده و واکنش جامعه را در پی داشته است و از سوی دیگر فلسفه زندگی اجتماعی انسان تأمین امنیت رفاه و رفع نیازهای مشترک را به چالش کشیده است. به همین دلیل پیشگیری از ارتکاب جرم همواره مورد توجه جوامع مختلف بوده و رویکردهای مختلفی برای نیل به این هدف اتخاذ شده است. ارعاب سزادهی ناتوان سازی حفاظت از آماج جرم، حذف موقعیتهای جرم زا و بالا بردن خطر ارتکاب جرم از جمله راهکارهای تجربه شده بشر در این زمینه است. با این همه افزایش ارتکاب جرم نشان دهنده ناکارآمدی راهکارهای تجربه شده است. عدم توفیق رویکردهای کیفری و وضعی در پیشگیری از جرم و تلاش جرم شناسان جامعه شناسان و روان شناسان در شناخت بهتر زمینه های ارتکاب جرم موجب شده تا رویکردی نوین با عنوان «پیشگیری رشد مدار محور مطالعات و اقدامات پیشگیرانه سازمانهای بین المللی، منطقه ای و بسیاری از کشورهای پیشرفته جهان قرار گیرد در این رویکرد که گامی فراتر از پیشگیری از وقوع جرم بوده و به پیشگیری از مجرمیت می اندیشد، گرایش به ارتکاب جرم نه یک واقعه بلکه یک مسیر تلقی میشود که از دوران کودکی و نوجوانی آغاز می گردد.

در بعد تحول شناختی در کودکان قبل از ورود به دبستان قابلیتهای اجتماعی کودکان را افزایش داده و از پرخاشگری آنان کاسته اند. د فردی برگشت پذیری از قابلیتهای مهم انسانی است که به موجب آن با رفع عوامل سوء، این قابلیت جلوه گر می شود. بسیاری از عوامل خطر محیطی نیز ناشی از موانعی سیستمیک است که خانواده های محروم در در دسترسی به منابعی که برای مراقبت از کودکانشان نیازمندند با آن مواجه اند. بر اساس مطالعات و بررسیهای چندین ساله و طولانی مدت دانشگاه کمبریج، فرینگتون (۲۰۰۳) هیجانی و تکانه ای بودن ضعف تحصیلی، نقص روشهای تربیتی والدین و فقر خانواده را به عنوان عوامل خطر بسيار مهم، لكن بالقوه قابل اصلاح در روند بزهکاری جوانان معرفی کرده است. موانع سیستمیک را که پیشگیری رشدمدار در تحلیل عوامل خطر به آنها اشاره میکند می توان از طریق مداخلات برنامه ریزی شده در مورد ایجاد فرصتهای برابر برای جوانان محروم مرتفع نمود.

تأثیر بیشتر مداخله در کودکی دوران کودکی به دلایل گوناگون در مداخلات پیشگیری رشدمدار حائز اهمیت است. مطالعات روان شناختی نشان داده است که دوران کودکی و نوجوانی از حساس ترین دوره های زندگی فرد به شمار می آید در این دوران قدرت یادگیری انسان در اوج است شخصیت وی در حال شکل گیری است و تثبیت ویژگیهای شخصیتی و رفتاری و خصوصیات روانی افراد تا حدود زیادی به چگونگی گذران این مرحله حساس زندگی بستگی دارد. امروزه دلایل قوی در این مورد وجود دارد که مسیری که کودکان در سالهای نخست شکل گیری شخصیتشان در پیش می گیرند آثار مادام العمری در آنان پدید می آورد