کتاب نقشه راه مدیریت پروژه

در فرآیند توسعه اقتصادی کشور پروژه های متعددی در حوزه های مختلف آب، راه، صنایع، معادن، نفت و گاز، پتروشیمی و تأمین انرژی در برنامه چهارم کشور پیش بینی شده است. اجرای صحیح به موقع و با کیفیت این پروژه ها نقش کلیدی و مؤثری در توسعه کشور دارد استفاده از دانش رو به رشد مدیریت پروژه ، نقش بسزایی در کارایی و اثربخشی پروژه ها و حصول اطمینان از برآورده شدن اهداف خواسته ها و الزامات مشتریان و ذینفعان دارد؛ لذا مدیران کارشناسان و علاقه مندان به مباحث مدیریت پروژه به دنبال آن هستند که تواناییهای یک مدیر پروژه موفق را کسب کنند. موضوع این کتاب نقشه راه مدیریت پروژه است که در آن به ارائه خطوط راهنما برای مدیران و کارشناسان پروژه ها پرداخته شده است. در خطوط راهنما روشها و ابزارهایی کاربردی که احتمال موفقیت پروژه را افزایش میدهند معرفی شده است و ساختار این خطوط راهنما بر اساس فرآیندهایی است که در مدیریت پروژه ها طی میشود این فرآیندها عبارتند از:

. فرآیند آغازین پروژه

. فرآیند برنامه ریزی و سازماندهی پروژه

فرآیند اجرای پروژه

فرآیند کنترل پروژه و اقدمات اصلاحی در آن

. فرآیند اختتامیه پروژه

در این کتاب برای هر یک از موارد فوق مجموعه گامهایی ارائه شده است که پیمودن این گامها ورود به آرمانشهر موفقیت پروژه را تسهیل و میسر ساخته و نتایج تمامی پروژه ها را بهبود خواهد بخشید.

مدیریت ریسک مجموعه فرآیندهای مورد نیاز را برای پاسخ به سؤالهای فوق ارائه می دهد و هدف آن جلوگیری از تبدیل مشکلات بالقوه به مشکلات بالفعل و یا پیش بینی واکنش و کنترل مناسب برای آنها است. مدیریت ریسک فرآیند سیستماتیک در شناسایی تجزیه و تحلیل و اکنش نسبت به ریسک پروژه برای بیشینه نمودن نتایج وقایع مثبت و کمینه نمودن احتمال وقوع یا اثر پیامدهای ناگوار بر اهداف پروژه است. [۳]

 انواع ریسکها همانطور که اشاره شد هدف از انجام پروژه ایجاد نتایجی با کیفیت زمان هزینه و منابع مشخص میباشد. لذا ممکن است مخاطراتی در کیفیت زمان و هزینه پروژه ها به وقوع بپیوندد و مانع از ایجاد نتایج مشخص و الزام آور گردد. بدین جهت میتوان ریسکها را به سه نوع زیر دسته بندی کرد: ۱ ریسک کیفیتی به مشکلات بالقوه ای که موجب عدم کیفیت اقلام تحویل شدنی و عدم تحقق معیارهای پذیرش مشتری میگردد اطلاق میشود گاهی اوقات به آن ریسک فنی نیز می گویند. ریسک زمان بندی به مشکلات بالقوه ای که موجب میشود اقلام تحویل شدنی در موعد مقرر تحویل نگردند گفته میشود. توجه نمایید اگر ریسک پروژه به علت عدم قطعیت در فعالیتها و یا مدت زمان انجام آنها باشد در این صورت از فنون PERT و GERT استفاده شود. ریسک هزینه مشکلاتی را که باعث افزایش هزینه پروژه از میزان پیش بینی شده و عدم کفایت بودجه پیش بینی شده میشود ریسک هزینه گویند. شناخت انواع ریسک ها جهت بررسی مشکلات بالقوه مفید خواهد بود. ارزیابی ریسک به صورت فرآیندی در چرخه حیات پروژه و در مقاطع مختلف انجام خواهد شد. بدون تردید یکی از مقاطع مهم ارزیابی ریسک در مرحله تهیه منشور پروژه خواهد بود.

۲-۲-۳-۲- فرآیندهای اصلی مدیریت ریسک

همانطور که در مطالب فوق تشریح گردید مدیریت ریسک مجموعه ای از فرآیندها برای حداقل نمودن پیامدهای ناگوار و نیز بیشینه نمودن نتایج حاصل از فرصتهای به دست آمده میباشد. این فرآیندها را میتوان به انواع زیر تقسیم کرد

۱ فرآیند شناسایی ریسک در این مرحله مخاطرات احتمالی مؤثر در چرخه انجام پروژه تعیین و مشخصه های آنها ثبت و مستندسازی میشود.

این مرحله با ذهن انگیزی و تبادل فکری با استفاده از روشهایی مانند توفان فکری آغاز ۱ وقتی فعالیتهای پروژه ای احتمالی باشد برای برنامه ریزی و زمان بندی از روش GERT استفاده می شود. وقتی مدت زمان انجام فعالیتهای پروژه احتمالی باشد از روش PERT استفاده میشود.

مدیریت ریسک مجموعه فرآیندهای مورد نیاز را برای پاسخ به سؤالهای فوق ارائه می دهد و هدف آن جلوگیری از تبدیل مشکلات بالقوه به مشکلات بالفعل و یا پیش بینی واکنش و کنترل مناسب

برای آنها است. مدیریت ریسک فرآیند سیستماتیک در شناسایی تجزیه و تحلیل و اکنش نسبت به ریسک پروژه برای بیشینه نمودن نتایج وقایع مثبت و کمینه نمودن احتمال وقوع یا اثر پیامدهای ناگوار بر اهداف پروژه است. [۳]

۱-۲-۳-۲- انواع ریسکها

همانطور که اشاره شد هدف از انجام پروژه ایجاد نتایجی با کیفیت زمان هزینه و منابع مشخص میباشد. لذا ممکن است مخاطراتی در کیفیت زمان و هزینه پروژه ها به وقوع بپیوندد و مانع از ایجاد نتایج مشخص و الزام آور گردد. بدین جهت میتوان ریسکها را به سه نوع زیر دسته بندی کرد: ۱ ریسک کیفیتی به مشکلات بالقوه ای که موجب عدم کیفیت اقلام تحویل شدنی و عدم تحقق معیارهای پذیرش مشتری میگردد اطلاق میشود گاهی اوقات به آن ریسک فنی نیز می گویند. ریسک زمان بندی به مشکلات بالقوه ای که موجب میشود اقلام تحویل شدنی در موعد مقرر تحویل نگردند گفته میشود. توجه نمایید اگر ریسک پروژه به علت عدم قطعیت در فعالیتها و یا مدت زمان انجام آنها باشد در این صورت از فنون PERT و GERT استفاده شود. ریسک هزینه مشکلاتی را که باعث افزایش هزینه پروژه از میزان پیش بینی شده و عدم کفایت بودجه پیش بینی شده میشود ریسک هزینه گویند. شناخت انواع ریسک ها جهت بررسی مشکلات بالقوه مفید خواهد بود. ارزیابی ریسک به صورت فرآیندی در چرخه حیات پروژه و در مقاطع مختلف انجام خواهد شد. بدون تردید یکی از مقاطع مهم ارزیابی ریسک در مرحله تهیه منشور پروژه خواهد بود.

۲-۲-۳-۲- فرآیندهای اصلی مدیریت ریسک

همانطور که در مطالب فوق تشریح گردید مدیریت ریسک مجموعه ای از فرآیندها برای حداقل نمودن پیامدهای ناگوار و نیز بیشینه نمودن نتایج حاصل از فرصتهای به دست آمده میباشد. این فرآیندها را

میتوان به انواع زیر تقسیم کرد

۱ فرآیند شناسایی ریسک در این مرحله مخاطرات احتمالی مؤثر در چرخه انجام پروژه تعیین و مشخصه های آنها ثبت و مستندسازی میشود.

این مرحله با ذهن انگیزی و تبادل فکری با استفاده از روشهایی مانند توفان فکری آغاز

۱ وقتی فعالیتهای پروژه ای احتمالی باشد برای برنامه ریزی و زمان بندی از روش GERT استفاده می شود. وقتی مدت زمان انجام فعالیتهای پروژه احتمالی باشد از روش PERT استفاده میشود.