کتاب هشت قرار عاشقانه

«هشت قرار عاشقانه» عنوان کتابی است به قلم مشترک جان و جولی گاتمن، داگ و راچل آبرامز که انتشارات سایه سخن آن را به چاپ رسانده است. جان گاتمن پژوهشگر و متخصص روان‌شناسی بالینی است که بیش از چهار دهه درباره‌ی پیش‌بینی‌کننده‌های طلاق و استحکام روابط زناشویی تحقیقات گسترده‌ای انجام داده است. او کتاب‌های متعددی نگاشته و استاد ممتاز بازنشسته‌ی رشته‌ی روان‌شناسی است.

شهرت او به دلیل کار روی روابط زناشویی و تجزیه و تحلیل مشاهدات دقیق علمی است. آموزه‌های برگرفته از همین پژوهش‌ها نظریه‌ای برای مشاوره با زوجین ارائه می‌دهد که هدف آن ارتقای عملکرد زوجین در رابطه و پرهیز از برخی رفتارهایی است که گاتمن و دیگر محققان آن‌ها را مخرب رابطه می‌دانند. کار او همچنین تأثیر عمده‌ای روی ارتقای مفاهیم مهم در پژوهش‌های اجتماعی داشته است. دکتر جان گاتمن به همراه همسرش، جولی گاتمن، مؤسسه‌ی گاتمن را برای آموزش درمانگرها و بررسی روابط پایه‌گذاری کرده‌اند.

امروز زمانه‌ی اختلاف و تفرقه است؛ پدران بر ضد پسران، مادران بر ضد دختران، خواهران بر ضد برادران، همسایگان در جدال و دشمنی با هم، نژادی برضد نژاد دیگر، قومی بر ضد قوم دیگر، جنسیتی بر ضد جنسیت دیگر و ملتی بر ضد ملت دیگر.

در گوشه گوشه‌ی جهان، میلیون‌ها پناهنده در جست‌وجوی امنیت و صلح‌اند. آن‌ها به کجا می‌توانند سفر کنند؟ چطور با این همه جنگ‌های کوچک و بزرگ می‌توان در جهان صلح ایجاد کرد؟

دکتر جان گاتمن زوج‌ها را به آزمایشگاهش دعوت کرد و به آن‌ها گفت که با یکدیگر درباره‌ی تعارض‌های حل‌نشده‌شان صحبت کنند. حین گفت‌وگو، از آن‌ها فیلمبرداری و واکنش‌های بدنی‌شان (ضربان قلب، تنفس و…) را اندازه‌گیری و بعد تمام این داده‌ها را تحلیل می‌کرد. بعدها جولی گاتمن نیز به پژوهش‌های جان پیوست. گاتمن‌ها این تحقیق را روی سه هزار زوج انجام دادند. نه فقط یک‌بار، بلکه هر سال آن‌ها را به آزمایشگاه می‌آورند تا ببینند رابطه‌شان چگونه است و چه تغییراتی کرده؛ آیا طلاق گرفته‌اند یا هنوز با هم زندگی می‌کنند؟ به چه نتیجه‌ای رسیده‌اند؟

گاتمن‌ها حدود ۳۵ سال برای برقراری صلح در خانه‌ها و کمک به زوج‌ها برای اقدامات بهتر در تعارض‌هایشان کار کرده‌اند. این کتاب، آخرین اثر آن‌هاست. گاتمن‌ها بعد از سال‌ها پژوهش در این حوزه، به هشت موضوع مهم در گفت‌وگوی زوج‌ها دست یافته‌اند که صحبت در مورد آن‌ها برای خلق عشقی ابدی ضروری است. البته هر گفت‌وگویی هم برای رابطه مؤثر نیست. گفت‌وگوی مدنظر گاتمن‌ها از همان الگویی پیروی می‌کند که در پژوهش‌هایشان درباره‌ی زوج‌های موفق یافته‌اند؛ گفت‌وگویی که آنان را به صلح می‌رساند. این کتاب نیز، مانند دیگر آثار گاتمن‌ها، حاصل پژوهش و بررسی داده‌های معتبر است، نه بر پایه‌ی خرد شخصی، ایده‌های نظری خوب یا نظرات فیلسوفانه.

این کتاب به ما می‌آموزد که اقدامات و گام‌های کوچک نیز می‌تواند روزی تغییرات شگرف ایجاد کند؛ تغییراتی که شادمانی و پیوند و رضایت‌مندی بیش‌تر در رابطه گواه آن خواهد بود. در واقع، تعاملات روزمره‌ی‌ مثبت نه‌فقط به داشتن رابطه‌ای شاد کمک می‌کند، بلکه مسبب اصلی آن است.

هیچ‌یک از ما دوست نداریم به بن‌بست برسیم، زیرا احساس می‌کنیم گیر افتاده‌ایم و به هیچ جایی نمی‌رسیم. این اتفاق نیز زمانی رخ می‌دهد که مشکلات دائمی را بارها پیش می‌کشیم. وقتی بحث یا مکالمه‌ای را بارها تکرار می‌کنیم و پیشرفتی حاصل نمی‌شود، به این معناست که در مشکلات دائمی به بُن‌بست رسیده‌ایم. چنین مجادله‌هایی به یکی یا هر دو طرف رابطه احساس ناکامی، آزردگی یا طرد شدن می‌دهد و در نهایت همسرش را به‌عنوان دشمن می‌بیند. ماری در ذهنش به وسلی اتهام می‌زد و روش گذاشتن تلویزیون را نمادی از خودخواهیِ بی‌نهایتِ وسلی در تمام حوزه‌های زندگی می‌دانست. اگر احساس می‌کنید به‌تدریج در حال تبدیل شدن به دو قطب مخالف هم و دو شخصیت انعطاف‌ناپذیر و بی‌گذشت هستید، به این معناست که در بن‌بست گیر افتاده‌اید. این فرایند درنهایت به فاصله‌ی عاطفی بین شما منتهی می‌شود که برخلاف خشم، جروبحث و تعارض، قاتل واقعی رابطه است.

در هر بن‌بست تعارضی، خواسته و رؤیایی وجود دارد که هر دو طرف در موردش مسئله دارند؛ رؤیایی زیر سطح این تعارض مدفون شده است و آماده‌ی کشف شدن است. اگر تعارض را به‌عنوان شیوه‌ای برای شناختِ بیشتر همسرتان ببینید، شما را به هم نزدیک‌تر می‌کند. اگر صادقانه در جست‌وجوی درک موضع همسرتان باشید، می‌توانید از گذر هر اختلاف‌نظری صمیمیتی عمیق‌تر و رابطه‌ای مستحکم‌تر ایجاد کنید.