کتاب مهارت های پایه ای تفکر انتقادی

یک فرق اساسی بین تفکر نقادانه و نقهای روزمره عنصر نظم است. به این معنا که متفکر نقاد می داند کی سکوت کند کی همدلی کند کی نقد کند و..... بسیاری از کتابهای تفکر نقادانه حاوی فهرستی از دانشها و مهارتهای لازم برای تفکر نقاد است ولی معدودی از این کتاب ها به ما الگویی میدهند که بدانیم از کجا شروع کنیم و در کجا ختم کنیم. این کتاب یکی از همان منابع است. این کتاب از سال ۱۳۹۰ تاکنون منبع اصلی واحد تفکر نقادانه در دانشگاه علوم پزشکی تهران بوده و الگوی پیشنهادی آن به طور غیر رسمی بارها اعتبار بخشی شده است با مطالعه ی این کتاب یاد میگیریم چطور به لحاظ ذهنی شلخته نباشیم، تشخیص دهیم در نقد کجا هستیم و آیا مسیر نقد را ادامه دهیم یا برگردیم و شهود را جایگزین تجزیه و تحلیل استدلال کنیم یا به علت عدم کفایت ادله سکوت کنیم و قضاوت در مورد یک مدعا را به حالت تعلیق درآوریم برای این کار لازم است در مرحله ی اول کاربرد زبان را بشناسیم مفاهیم کلیدی را روشن کنیم سپس استدلال را از رقبای مشابهش زبان بازی متلک گوشه کنایه برچسب زدن (....) تمیز دهیم. سپس به تجزیه و تحلیل استدلال بپردازیم و در مرحله ی آخر استدلال را ارزیابی کنیم و بگوییم چرا فلان استدلال قوی یا ضعیف است و بدانیم در این مسیر یک میانبر هم هست به این معنا که لازم نیست همیشه درگیر تجزیه و تحلیل مو به موی استدلال شویم بلکه گاهی در همان ابتدا میتوانیم الگوهای مغالطه آمیز را بشناسیم تشخیص دهیم ارزیابی کنیم و در این مسیر در وقت صرفه جویی کنیم پس از اینکه الگوی این کتاب در ذهن نقش بست به راحتی میتوان در مواجهه با متون و گفت و گوهای متنوع این الگو را به کار بست و نقدی منظم و کارآمد را جایگزین نقدی نامنظم و غیر کارآمد کرد.

در نهایت به نوعی از استرس میرسیم که خود فرایند یادگیری آن را القا می کند مانند استرسی که از نفهمیدن درس عقب ماندن در تکالیف نگرانی از مطرح کردن سؤال های احمقانه در کلاس یا گرفتن نمرات پایین ناشی میشود. بر خلاف دیگر انواع استرس این نوع از استرس را خود شما معلمان پدید می آورید. بنابراین اگر میخواهید این نوع از استرس را کاهش دهید راه حل در دستان خود شماست. روشهای بهتری برای تدریس و ایجاد انگیزه در دانش آموزان پیدا کنید. مطمئن شوید که دانش آموزان آمادگی کافی را برای پرداختن به مباحث جدید دارند. اگر دانش آموزی تکلیفش را دیر تحویل داد دلایل او را با تساهل بیشتری بررسی کنید و نسبت به دانش آموزانی که سؤالهای احمقانه می کنند مؤدب باشید. یک دانشجو با دوستش درباره ی استعمال ماری جوانا صحبت میکند پدر و مادرم و همین طور خواهر بزرگم عادت داشتند درباره ی خطرات مواد مخدر به من هشدار دهند یادم هست اولین بار که در مهمانی ای بودم که آدمها ماری جوانا مصرف می کردند، به سرعت از آنجا خارج شدم اما پس از مدتی متوجه شدم که این آدم ها افرادی کاملاً عادی اند و گهگاه مواد مصرف میکنند. بنابراین به این نتیجه رسیدم که این کار اشکال خاصی ندارد.