کتاب آنچه گذشت مجموعه مقالات 6

(سازمان مجاهدین ایران،مجمع روحانیون مبارز،حزب های سیاسی،تاریخ ایران،جناح های سیاسی 1358)

تشکیل جامعه روحانیت مبارز تهران به پیش از پیروزی انقلاب باز می گردد. در سال 1356 و هم زمان با اوج گیری مبارزات انقلابی مردم جمعی از روحانیون حاضر در تهران (با پی گیری آیت الله مطهری) بر آن شدند تا به عنوان رهبران عملی فعالیت های مبارزاتی متشکل تر عمل کنند. لذا تعدادی از آنان (با حضور افرادی چون خود آیت الله مطهری آیت الله مهدوی کنی آیت الله مفتح آیت الله بهشتی آیت الله باهنر آیت الله هاشمی رفسنجانی و...) دور هم جمع شده و اساسنامه ای برای تشکل مد نظرشان تنظیم نمودند. بحث بر سر اساسنامه و تصویب آن مصادف شدی با پیروزی انقلاب. البته در ذهن تشکیل دهندگان جامعه روحانیت این امر مسلّم بود که آن ها قصد تشکیل یک «حزب» را ندارند بلکه می خواهند تشکلی جهت منسجم کردن روابط روحانیون ایجاد نمایند و تشکل آن ها یک «حزب» نیست و نخواهد بود. پس از پیروزی انقلاب اسلامی و پس از تشکیل حزب جمهوری اسلامی این حزب نقش اصلی را در جهت دهی به نیروهای موسوم به «خط امامی» ایفا می نمود و برخی گروه های مطرح دیگر هم (نظیر موتلفه) ذیل آن عمل می کردند و به نوعی در آن ادغام شده بودند ولی در عین حال جامعه روحانیت هم نقش مهمی در خط دهی و کنش سیاسی جامعه ایفا می کرد. البته بسیاری از افراد شاخص حزب جمهوری اسلامی (من جمله چهار نفر از پنج نفر موسس آن حزب یعنی آیت الله بهشتی آیت الله باهنر آیت الله سید علی خامنه ای و آیت الله هاشمی رفسنجانی) هم زمان عضو جامعه روحانیت هم بودند. دلیل دیگر اهمیت جامعه روحانیت در سال های نخست انقلاب را می توان در اقبال عمومی گستردۀ مردمی به روحانیون و نظرات آنان جست.