چهارشنبهسوری کتابی است با زیر عنوان جشن عروج ارواح مردگان به عالم زندگان، نوشته علی بلوکباشی، و چاپ نشر گلآذین. چهارشنبهسوری پدیدهای فرهنگی است که هر ساله در آخرین روزهای پایانی سال، بستر اجتماعی گستردهای برای بازسازی و نمایش و تکرار خاطرهای جمعی از جشنی کهن و سنتی را در فضای زمانی خاص فراهم میکند و عرصه مناسبی را برای جلوهگر ساختن کنشهای شادگونه و نشاطانگیز مردم آماده میسازد.
مفهوم چهارشنبهسوری ساختاری نمادین و معنادار در کنشهای آئینی مردم داشته و در طول چندین نسل علیرغم تغییر نظامهای حکومتی و سیاسی در تاریخ اجتماعی و فرهنگی ایران، در فرهنگ مردم حفظ شده و به روزگار کنونی رسیده است.
عناصر ساختاری مراسم چهارشنبهسوری برتابنده مجموعه رفتارهایی هستند که در فرایند تاریخی با باورهای عامیانه توده مردم ایران در هم تنیده و در آستانه گذار زمان از یک سال خورشیدی به سالی دیگر نمود یافتهاند. جوهره این جشنواره فرهنگی، تافتهای است بافته از تار و پود فرهنگ جشنهای دیگر ایرانی، بهویژه جشن نوروزی در تاریخ فرهنگ سنتی ایران.
راز ماندگاری و تداوم این جشن نیز همچون جشنهای شب یلدا و نوروز و سده، به فضای زمانی و طبیعی کیهان از سویی و به مجموعه اعتقادات و باورهای مردم درباره قداست این امر فرهنگی و اعتقاد به بازگشت ارواح مردگان در عالم خاکی در آخر سال و آغاز سال نو از سوی دیگر، پیوند دارد. به گفته بیمن، یکی از انسانشناسان ایرانپژوه، جشنهای ایرانی بهطور کلی برتابنده جوهره فرهنگ تمدن ایرانی است که در آنها کنشهای جشنوارگی کنشوران، مجموعهای از نمادها، باورها و نهادهای فرهنگی ایرانی را پاسداری میکنند.
در کتاب چهارشنبهسوری، این پدیده فرهنگی اجتماعی، از جنبههای گوناگون تاریخی، اسطورهای-آئینی، زبانی و نشانهشناختی مطالعه، بررسی و تحلیل شده و از برخی کنشهای نمادین آن رمزگشایی شده است.
تلگرام
واتساپ
کپی لینک