کتاب حقوق محیط زیست جلد سوم

پیشگفتار

پیشگفتار متن اصلی
حقوق محیط زیست ، ابزار مهمی برای نظارت و مدیریت و توسعه پایدار است. این حقوق در تعیین خط مشی ها و اقدامات حفاظتی محیط زیست و همچنین استفاده عاقلانه و پایدار از منابع طبیعی مؤثر است.
این رشته از حقوق در سالهای اخیر توسعه قابل ملاحظه ای یافته و طی دو دهه گذشته، بیش از یکصد معاهده چند جانبه در خصوص موضوعات زیست محیطی مانند تنوع گونه های زیستی، آلودگی دوربرد برون مرزی هوا، حقوق دریاها، تغییرات آب و هوا، بیابان زدایی و حفظ مواریث طبیعی و فرهنگی جهان منعقد شده است و همچنین تعداد زیادی موافقتنامه های زیست محیطی در سطح منطقه ای یا به صورت دو جانبه تنظیم و مورد توافق قرار گرفته است. علاوه بر اینها چندین اعلامیه و منشور غير الزام آور در خصوص محیط زیست مانند منشور جهانی طبیعت ۱۹۸۲ و اعلامیه ریو ۱۹۹۲ راجع به محیط زیست و توسعه، نشر یافته است.
در سطح ملی نیز ، بر مبنای حمایت های فزاینده افکار عمومی ، دولت های جهان بسرعت در راستای اصلاح یا افزایش قوانین داخلی و آئین نامه های اجرایی و ضوابط اداری در جهت تقویت مدیریت زیست محیطی گام برداشته اند.
با وجود این تحول سريع، مشکلات بسیاری در خصوص چگونگی اجرای اقدامات قانونی همچنان باقی است. در بسیاری از کشورهای در حال توسعه و نیز کشورهایی که قبلا تحول اقتصادی را پشت سر گذاشته اند، اجرای مقررات زیست محیطی اغلب به دلیل کمبود تجهیزات و نیروی انسانی کارآمد، با دشواری فراوان همراه است به همین علت اثرگذاری برنامه های زیست محیطی در این گونه جوامع با مانع روبرو است.
تحکیم و اجرای ابزارها و مکانیزم های حقوقی یکی از هدف های عمده دستور کار ۲۱ است. همچنین اصول یازدهم و سیزدهم اعلامیه ریو، در خصوص اهمیت قوانین زیست محیطی از جمله مواردی هستند که به عنوان ابزاری ضروری برای دستیابی به منافع توسعه پایدار، تأکید دارند.
برنامه آموزشی زیست محیطی سازمان ملل متحد ( UNITAR) توجه خود را به گونه ای روز افزون به تعلیم و تربیت نیروی متخصص در رشته حقوق محیط زیست معطوف نموده است و با بهره گیری از تلاش های تکمیلی دیگر سازمانهای همسو، دست به آموزه های کاربردی در این باب زده است . از
آن جمله به کمک یونپ و اتحادیه حفاظت جهانی اقدام به تدارک دوره های مکاتبه ای و انتشار مقولاتی در زمینه های مختلف حقوق محیط زیست نموده است و مطالب ارائه شده برای آموزش کادر دولتی، دانشگاهی، حقوقدانان، قضات و برنامه ریزان سازمانهای غیر دولتی قابل بهره برداری و استفاده است و در ارتباط با آموزش حقوق محیط زیست ترجیحا آگاهی از این مقررات می تواند در سیاست و برنامه ریزی و مدیریت اجرایی موثر واقع شود.
این کتاب حاصل مجموعه دوره های برنامه آموزشی مذکور در مقولات مربوط به حقوق محیط زیست است و مطالب زیر در آن مطرح می شود.
بخش اول آن تحت عنوان توسعه و تحول حقوق بین الملل محیط زیست نوشته الکساندر کیس و دینا شلتون است و شامل مباحثی چون توسعه در وضع مقررات حقوقی بین الملل محیط زیست توسعه قواعد و ابزارها و روشها و نهادها و نقش حقوق محیط زیست در توسعه حقوق بین الملل و آینده نگری آن می پردازد. مؤلفان این بخش تجارب قابل توجهی برای ابداع قوانین زیست محیطی کشورهای در حال توسعه و گذار مطرح می کنند نامبردگان همچنین از نظر مطالعات تطبیقی در حقوق بین الملل بسیار با اطلاع هستند و از همین رو در توسعه حقوق محیط زیست در سراسر جهان می توانند صاحب نظر باشند. بخش دوم کتاب تحت عنوان "حقوق محیط زیست و تجارت" توسط توس ریچارد تارا سوفسکی تهیه شده است. در این بخش کوشش شده است تا از بعد تاریخی شرحی از جزئیات توسعه برنامه های اقدامات بین المللی و ملی در ارتباط با تجارت و محیط زیست ارائه شود و تعدادی از اسناد بین المللی اعم از دستورالعمل ها و موافقتنامه های الزام آور قانونی شامل روشها و اصول و رویکردهای کلیدی،مطرح و مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد. و هر جا که مناسب و مفید بنظر آماده به ابزارها و سیاستهای بین المللی در ارتباط با تجارت شیوه های کنترل آن بوسيله حقوق محیط زیست اشاره کند و تلاشهای منطقه ای برای کنترل تجارت در حفاظت از محیط زیست را نیز مطرح می کند.
این بخش همچنین در باب حل و فصل اختلافات، تدابیر محیط زیست مرتبط با تجارت و پرونده های مطروحه، مطالب قابل توجهی ارائه می کند.
همکاری علمی و تجربی این دومتخصص با یونیتار توانسته است کمک شایانی به آموزش این رشته بنماید.

بخش سوم این مجلد تحت عنوان حقوق بین الملل محیط زیست : تنوع زیستی توسط کیبرال دکلم و کلپرشین نوشته شده است. مؤلفان، این بخش مقوله تنوع زیستی را از منظر حقوق بین الملل محیط زیست در ابعاد مختلف مطرح می کنند. و به عنوان متخصصین این زمینه ها، بطور گسترده درباره کاربرد حقوق محیط زیست در تنوع زیستی و تلاشهای نامبردگان برای تربیت نیروی انسانی متخصص موثر واقع شده اند.
بخش چهارم این کتاب تحت عنوان؛ حقوق بین الملل محیط زیست دریایی، مناطق قطبی و فضای خارجی نوشته لوتر کویند لینگ و ریچارد تارا سوفسکی است که هر یک از مقولات فوق را، از ابعاد مختلف مورد توجه قرار می دهند. از جمله تخریب محیط زیست دریایی، انواع آلودگی های محیط زیست دریایی و بررسی کنوانسیون های مختلف در این رابطه را مطرح می کنند و سپس به منابع جاندار دریایی و انواع راهکاری حفاظت از آنها می پردازند و حفاظت محیط زیست هر یک از مناطق، قطبی و فضایی خارجی را با بررسی کنوانسیون های مربوطه مورد توجه قرار می دهند.
مدیر اجرایی UNIYAR