کتاب پژوهی

این جهان را روشنی از رنگ سیاه است؛ رنگ مرکب سیاه با این رنگ است که کلمه خوانده می شود و کتاب، آفریده می شود و فرهنگ هستی می پذیرد کتاب رکن فرهنگ است و فرهنگ رکن پیشرفت پس باید از کتاب آغازید؛ باشد که به فرهنگ رسید و باشد که به توسعه.

سخن پرداختن در اهمیت کتاب چون شمع افروختن است و خورشید را دیدن نه مگر «آفتاب آمد دلیل آفتاب؟» و مگر نه «الدَّلیل دليلٌ لِنَفْسِهِ؟» پس لازم نمی آید در ارزش کتاب سخن پرداخت، بلکه باید تدبیری پرداخت تا کتاب ارزشمند به دست خواننده برسد. کتاب خوب، بسیار خوب است و کتاب بد بسیار بد آنچه این جهان را روشنی بخشیده نیز همین جهان را تاریک کرده است. مرکب سیاه هم سپیده گستر بوده است و هم سیاهی گستر.

میان دو چیز از یک جنس چندان تفاوت نیست که میان دو کتاب میان دو سنگ در طبیعت و میان عالیترین و نازلترین فلز هر اندازه تفاوت باشد به اندازه تفاوت میان دو کتاب نیست. از شاهنامه تا شهریار و از کتاب گاندی تا کتاب هیتلر زندگی من و نبرد من تفاوت از فرشته تا شیطان است.

اگر نظریه استاندارد سازی کتاب در غرب مطرح نشده است. دلیل آن نیست که ما نیز توقف و تقلید کنیم شگفتا که عده ای منتظرند تا کشورهای توسعه یافته نظریه ای در اندازند و سپس آنها ترجمه و تکرار کنند.

سخن دیگر مخالفان این است که استانداردسازی کتاب مخالف آزادی است. در پاسخ باید گفت که اولاً این انتقاد، معطوف به پیشنهاد حداکثری است نه پیشنهاد حداقلی و حد وسطی، نظر نخست نویسنده، معطوف به همین دو پیشنهاد است که هیچ تعارضی با آزادی ندارد. ثانیاً اگر استانداردسازی مخالف آزادی است شامل همه کالاها میشود چرا آنجا پذیرفته است و اینجا نه؟ چرا کالاهای دیگر مشمول استاندارد بشود و کتاب نه؟ ثالثاً دامنه آزادی تا آنجاست که به حقوق دیگران تجاوز نشود. آزادی برای احقاق حقوق است نه تجاوز به حقوق دیگری و نویسندگان بازاری و بازاریان ناشر، با تولید کاریکتاب به حقوق خواننده تجاوز میکنند پس آزادی متجاوزان باید محدود شود تا حقوق خواننده پایمال نشود. در واقع با استانداردسازی کتاب همان هدفی تعقیب می شود که با آزادی. هدف از آزادی، استیفای حقوق است و هدف از استانداردسازی کتاب نیز استیفای حقوق خواننده. ۲

پانزدهم. نویسنده مایل بود که در پایان مقاله چکیده ای از آن بیاورد. اما برای پرهیز از بلند شدن مقاله، فهرستی میآورد از کلیدواژه هایی که در این مقاله به کار برده است. از خواننده می طلبد که در اینها درنگ کند صنعت کتابسازی»، «نویسندگی با چسب و قیچی»، «نویسنده بازاری»، «بازاری ناشر کتابهای بچاپ و بفروش»، «کاریکتاب»، «تاجران علم»، «فرهنگ بازاری»، «آنارشیسم علمی - چاپی»، «ابتذال علمی انحراف از فرهنگ»، «کتاب زدگی» دین زدگی» زدگی از کتابهای دینی آری اینهاست آفت و دفع این آفات به یک چیز است: استاندارد کاری ساده اما پر فایده پیشنهاد من این است که ۱ منشوری شامل استاندارد کتاب منتشر شود و به اطلاع نویسندگان و ناشران برسد تعیین استاندارد کتاب ۲ بر پایه منشور استاندارد به کتابهای شایسته استاندارد، نشانه استاندارد داده شود و به دیگر کتابها نه تعیین کتاب استاندارد). ۳. در صورت برآورده نشدن مطلوب که بعید است از انتشار کتابهای فاقد استاندارد جلوگیری شود توقیف کتاب غیر استاندارد تا ارتقای آن و تطبیق با استاندارد ا برد روان شناس اجتماعی معاصر در مذمت توقف در تقلید میگوید: ما بیشتر یاد میگیریم تقلید کنیم تا اینکه به وسیله تقلید یاد بگیریم.»