کتاب از متن تا معنا مهراندیش

در زبان شناسی ساخت گرا زبان نظامی از نشانه ها معرفی می شود که دارای دو جنبه متمایز لانگ (Langue = نظام بالقوه زبان و پارول (parol = تجلی فردی آن نظام در قالب گفتار) است. لانگ تابع گوینده نیست و به گونه ای انفعالی توسط فرد ثبت شده است و یک نظام اجتماعی درونی شده است که امکانات بالقوه زبان را در اختیار گویشوران آن قرار می دهد؛ در مقابل، پارول جنبة بالفعل زبان و عرصه عمل خلاقانه فرد است که از بخشی از نظام لانگ برای انتقال معنا استفاده می کند.

با توجه به این ویژگی بالفعل بودن مفهوم پارول به مفهوم متن بسیار نزدیک است. متن نیز نمود بیرونی و حاصل عینی یک متافیزیک و ذهنیت زبانی در نظامی اجتماعی

است. در این تعریف آنچه اهمیت دارد محوریت اصل گزینش هم در شکل گیری پارول و هم متن است. از این دیدگاه متن شکل بالفعل و گزینش بی نهایت امکانهای موجود در نظام نشانه ای زبان است. از دیدگاه سوسور متن ارزش ثانوی و فرعی دارد، زیرا سوسور به اولویت گفتار بر نوشتار قائل است به همین دلیل وظیفه زبان شناسی را مطالعه نظام زبان به مثابه نظامی اجتماعی، اصلی و ساختمند میداند میتوان گفت در نظر ساخت گرایان، متن بازتاب و حوزه عملکرد ساختارهای بنیادی است و در واقع مطالعه متن برای آنان و نظرشان در باب متن، افزوده ای است بر وظیفه اصلی تریعنی مطالعه ساختارها و دستور ناظر بر آنها. » (سجودی، ۱۳۹۰: ۱۰۸ - ۱۰۷)

این نوع نگاه به متن نیز تقلیل گرایانه است؛ زیرا از یک سو متن را چونان پیکره ای پژوهشی برای مطالعه ساختارهای حاکم بر نظام زبان در نظر میگیرد و متن برای آنها ارزش ماهوی و فی ذاته ندارد و از سوی دیگر نقش تفاوت بافتهای فرهنگی، ادبی و اجتماعی ناظر بر شکل گیری متن نادیده گرفته شده است.